Echokardiografia przezprzełykowa (badanie TEE) – na czym polega, wskazania i przeciwwskazania

Co to jest echokardiografia przezprzełykowa?

Echokardiografia przezprzełykowa oznaczana jest w piśmiennictwie medycznym skrótem TEE – ang. transesophageal echocardiography. Jest metodą obrazowania serca za pomocą specjalnej sondy wprowadzanej przez przełyk pacjenta. Sondę należy umieścić w odpowiednim miejscu w celu dokładnego zobrazowania serca. Lewy przedsionek znajduje się blisko przełyku. Jest to odpowiednie miejsce, z którego za pomocą sondy echokardiograficznej można doskonale obejrzeć tę część serca. Wysokiej jakości zdjęcia uzyskuje się po wprowadzeniu sondy do żołądka. Po odpowiednim skierowaniu wprowadzonej tam części aparatu echokardiograficznego możliwe jest uzyskanie obrazu lewej komory wraz z dokładnym obrazem koniuszka serca.

Echokardiografia jest badaniem obrazowym opartym na technice badania ultrasograficznego. Stąd inna nazwa badania to USG serca. Podczas badania wykorzystuje się zjawisko odbicia wiązki ultradźwięków od poszczególnych części serca. Ultradźwięki używane podczas badania mają częstotliwość 1,5–10 MHz. Echokardiografia przezprzełykowa stanowi uzupełnienie do badania echokardiograficznego przezklatkowego.

Badanie TEE – wskazania i przeciwwskazania

Badanie wykonuje się jako uzupełnienie echokardiografii przezklatkowej (echo serca). Badanie obrazowe przeprowadzone przez klatkę piersią ma ograniczone pole obrazowania. Natomiast echokardiografia przezprzełykowa pozwala na zobrazowanie miejsc w sercu, które nie są widoczne podczas wykonywanego badania przezklatkowego.

Szczególnymi przypadkami, w których konieczne jest wykonanie echokardiografii przezprzełykowej są:

• wady wrodzone serca,
• wady nabyte serca,
• ocena sztucznych zastawek wszczepionych do serca, np. podczas podejrzenia jej nieprawidłowej funkcji,
• udary mózgu przy podejrzeniu sercowej przyczyny,
• zatory, które mogą powstawać po dostaniu się do małych naczyń skrzepliny powstałej/obecnej w sercu,
• diagnostyka dużych naczyń w obrębie serca – aorty, naczyń krwionośnych płuc,
• podejrzenie stanu związanego z rozwarstwieniem aorty,
• diagnostyka skrzeplin obecnych w sercu,
• śródoperacyjna kontrola operacji kardiochirurgicznych,
• stan wskazujący na zapalenie wsierdzia,
• podejrzenie guzów serca.

Przeciwwskazania do wykonania echokardiografii przezprzełykowej:

• najważniejszym przeciwwskazaniem do wykonania echokardiografii przezprzełykowej jest brak zgody pacjenta na badanie,
• badania TEE nie powinno się wykonywać u pacjentów z chorobami przełyku, a także chorujących na skazę krwotoczną,
• pacjenci, którzy są nosicielami wirusa HIV lub WZW B powinni zgłosić ten fakt lekarzowi.

Echokardiografia przezprzełykowa – jak wygląda i jak się przygotować?

Pacjent zgłaszający się na badanie echokardiografii przezprzełykowej powinien być na czczo – 8 godzin przed zabiegiem nie należy spożywać żadnych pokarmów, można się jedynie napić niewielkiej ilości wody.

Badanie TEE wykonuje się w specjalnej pracowni echokardiograficznej. Pacjentowi znieczula się miejscowo gardło, aby zapobiec odruchowi wymiotnemu. Czasami można podać dożylnie środek uspakajający.

Pacjent powinien położyć się na lewym boku oraz powinien podłożyć lewą rękę pod głowę. Następnie wprowadza się sondę aparatu echokardiograficznego do jamy ustnej. Przeprowadza się ją przez gardło do przełyku. Sondę należy umieścić w takiej pozycji, aby dobrze wizualizować serce. Jak wspomniano wcześniej można wprowadzić sondę do żołądka, aby lepiej przyjrzeć się koniuszkowi serca. Wysyłane przez sondę ultradźwięki odbiją się od poszczególnych struktur serca i z powrotem trafiają do sondy. Następnie dochodzi do przetworzenia obrazu na monitorze aparatu echokardiograficznego.

Badanie jest z reguły bezpieczne i dobrze tolerowane przez pacjenta. Ważne jest, aby pacjent współpracował z lekarzem prowadzącym badanie. Czas trwania badania TEE wynosi zwykle 15–30 minut. Pacjenci, u których gardło zostało znieczulone nie powinni spożywać pokarmu przez dwie godziny od badania. Stan po znieczuleniu gardła grozi zachłyśnięciem.

Echokardiografia przezprzełykowa – umieszczenie sondy

Jakie można uzyskać projekcje podczas badania?

• przełykową niską – w tym przypadku sonda zostaje wprowadzona na głębokość około 35 cm licząc od zębów trzonowych,
• przełykową środkową – sonda zostaje wprowadzona na głębokość około 30 cm od zębów trzonowych,
• przełykową wysoką – od zębów trzonowych odległość na jaką wprowadza się sondę wynosi około 25 cm, pozwala na ocenę podstawy serca, aorty, pnia płucnego.
• projekcje przezżołądkowe wykonywane w dwóch osiach: krótkiej i długiej; oś długa pozwala na obserwację lewej komory oraz zastawki mitralnej.
• projekcję aortalną, służącą do obrazowania tegoż naczynia krwionośnego.

Echokardiografię przezprzełykową wykonuje się również w trakcie trwania kardiochirurgicznej operacji. Pozwala na ocenę przyczyn niestabilności hemodynamicznej serca podczas zabiegu. Niestabilność hemodynamiczna objawia się przyspieszoną akcją serca, obniżonym ciśnieniem tętniczym krwi oraz zastojem krwi nad polami płucnymi. Ponadto echokardiografia przezprzełykowa jest przydatna do oceny przeprowadzonej operacji związanej z wadami serca lub kardiomiopatią przerostową.

Czytaj również: Histeroskopia diagnostyczna i operacyjna – jak się przygotować, jak wygląda?