Cystometria – wskazania, przygotowanie, przebieg badania i powikłania

Co to jest cystometria?

Cystometria należy do badań inwazyjnych służących do oceny ciśnienia w pęcherzu moczowym oraz w jamie brzusznej. Cystometria jest bardzo ważnym elementem badania urodynamicznego.

Badanie urodynamiczne służy do oceny zaburzeń w funkcjonowaniu układu moczowego, a dokładniej – dolnych dróg moczowych. Badanie jest pomocne w diagnostyce dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta. Badanie urodynamiczne można podzielić na następujące etapy:

• uroflowmetria (pozwalająca ocenić przepływ cewkowy), określenie zalegania moczu w pęcherzu moczowym po mikcji,
• cystometrię,
• cystografię mikcyjna.

Zadaniem badania urodynamicznego jest wyjaśnienie przyczyn nietrzymania moczu lub problemów z ich oddawaniem.

W trakcie badania cystometrycznego ocenia się zachowanie pęcherza podczas wypełniania go moczem. Bierze się pod uwagę następujące parametry: czucie, pojemność, podatność ścian pęcherza na wypełnianie moczem, skurcze wypieracza, które nie są kontrolowane.

Wskazania do cystometrii – kiedy wykonuje się badanie?

Wskazaniami do wykonania badania urodynamicznego, w tym cystometrii są:

• zaburzenia oddawania moczu,
• wysiłkowe nietrzymanie moczu u kobiet,
• nietrzymanie moczu podczas parcia na pęcherz,
• pacjenci z tzw. pęcherzem neurogennym; jest to nieprawidłowa funkcja pęcherza na tle zaburzeń układu nerwowego np. w przebiegu choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego, neuropatii cukrzycowej,
• zalegający mocz po mikcji.

Cystometria – jak się przygotować?

Przed badanem urodynamicznym konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu w celu wykluczenia infekcji układu moczowego. Na badanie urodynamiczne pacjent zgłasza się z wypełnionym pęcherzem, gdyż w pierwszej kolejność wykonuje się pomiar związany z opróżnianiem pęcherza moczowego. Badanie przeprowadza się w specjalnej pracowni urodynamicznej.

Badanie urodynamiczne rozpoczyna się opróżnieniem pęcherza, jak wspomniano jest to pierwszy etap badania. Określa się przepływ cewkowy przy pomocy specjalnego urządzenia. Badanie to inaczej określa się mianem uroflowmetrii. Po zakończonej mikcji określa się ilość zalegającego moczu w pęcherzu za pomocą ultrasonografii.

Jak wygląda cystometria? Ile trwa badanie

Kolejnym etapem badania jest cystometria. Można podzielić ją na dwa etapy: fazę napełniana pęcherza oraz fazę jego opróżnienia. W celu napełnienia pęcherza moczowego wprowadza się cienki, dwukanałowy cewnik do cewki moczowej przy zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Drugi cewnik z możliwością mierzenia ciśnień w jamie brzusznej zakłada się do odbytnicy

Pęcherz moczowy wypełnia się jałowym, ogrzanym płynem – najczęściej używa się soli fizjologicznej o temperaturze 14 stopni Celsjusza. U dzieci pęcherz wypełnia się wolniej niż u osób dorosłych. Najczęściej badanie wykonuje się w pozycji siedzącej, a w niektórych przypadkach można wykonać cystometrię na stojąco lub półsiedząco. Cystometria jest badaniem pozwalającym określić fazę gromadzenia się moczu, na tym etapie wykonuje się pomiar ciśnienia panującego w pęcherzu moczowym oraz w jamie brzusznej. W celu obliczenia ciśnienia wypieracza należy odjąć wartość ciśnienia panującego w jamie brzusznej od wartości ciśnienia w pęcherzu moczowym.

Ostatnią fazą badania urodynamicznego jest cystometria mikcyjna polegająca na oddawaniu moczu z założonymi cewnikami. Na tym etapie oblicza się tempo oddawania moczu oraz wykonuje się pomiar ciśnienia wypieracza. Dzięki temu można określić stopień przeszkody hamującej wypływ moczu. Stosuje się do tego specjalne normogramy.

Cystomatria zwykle trwa około 60 minut. Wynik badania pozwala na poznanie przyczyny zaburzeń oddawania moczu oraz ułatwia podjęcie decyzji o rozpoczęciu prawidłowego leczenia.

Powikłania po cystometrii

Po zabiegu występują drobne powikłania związane przeważnie z zakładaniem cewników. Jest to podrażnienie cewki oraz pęcherza moczowego. Niekiedy po badaniu urodynamicznym może dojść do rozwoju zakażenia układu moczowego.