Kto nie może stosować pigułek antykoncepcyjnych?

Czym jest antykoncepcja hormonalna?

Pod tym szerokim pojęciem kryją się wszystkie metody stosowane w celu regulacji poczęć za pomocą środków zawierających ludzkie hormony płciowe. Antykoncepcja hormonalna jest obecnie najpopularniejszą metodą regulacji poczęć. Istnieje kilka metod antykoncepcji hormonalnej:

• jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne,
• dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne,
• plastry antykoncepcyjne,
• iniekcje, czyli zastrzyki antykoncepcyjne.

Wszystkie te środki zawierają hormony należące do dwóch grup – estrogenów i progestagenów. Są to naturalne hormony produkowane w organizmie każdej kobiety, jednak stosowane dodatkowo, prowadzą do zmiany równowagi hormonalnej kobiety i tym samym – do zablokowania cyklu owulacyjnego.

Czytaj również: Wkładka wewnątrzmaciczna (spirala) – dla kogo?

Bez względu na formę, wszystkie hormonalne środki antykoncepcyjne mają pewne ograniczenia w stosowaniu i definitywnie nie są bezpiecznie dla każdej osoby. Hormony płciowe, oprócz tego, że odpowiadają za regulację płodności, mają wiele innych właściwości i nie pozostają obojętne dla organizmu.

Kto nie powinien stosować antykoncepcji? Jakie są przeciwwskazania?

Każdy środek antykoncepcyjny zawiera w ulotce informację na temat względnych i bezwzględnych przeciwwskazań do jego stosowania. Do bezwzględnych przeciwwskazań, a więc takich, które absolutnie wykluczają stosowanie antykoncepcji hormonalnej, należą: przebyty zawał serca, udar mózgu lub epizod zakrzepowo-zatorowy, poważne choroby wątroby, w tym wirusowe zapalenie wątroby i marskość, a także rozpoznany guz wątroby, stwierdzenie raka piersi lub narządów układu rodnego oraz ciąża.

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?

Do innych przeciwwskazań zalicza się:

• okres karmienia piersią (przeciwwskazanie do dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej);
• krwawienia z dróg rodnych o nieustalonej przyczynie;
• choroba zakrzepowo-zatorowa występująca u bliskich krewnych; choroby serca, w tym choroba niedokrwienna;
• nieuregulowane nadciśnienie tętnicze;
• źle kontrolowana cukrzyca;
• migreny, szczególnie migreny z aurą;
• długotrwałe unieruchomienie, zaawansowane żylaki kończyn dolnych;
• zaburzenia krzepliwości krwi, szczególnie trombofilia czy anemia sierpowatokrwinkowa;
• niewydolność nerek, kamica pęcherzyka żółciowego;
• choroby autoimmunologiczne i kolagenozy; porfirie.

Antykoncepcja hormonalna nie powinna być stosowana u osób planujących zabieg operacyjny, a także tych, które palą papierosy i zmagają się z otyłością. Przeciwwskazaniem jest ponadto rozpoznana jakakolwiek choroba nowotworowa.

Czytaj również: Czy pigułki antykoncepcyjne powodują raka?

Pigułki antykoncepcyjne a palenie papierosów

Do najgroźniejszych, a zarazem najczęściej występujących powikłań, które mogą wystąpić w związku ze stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych bądź innej formy przeciwdziałania ciąży, należą powikłania zakrzepowo-zatorowe. Hormony płciowe, w szczególności estrogeny, mają silne właściwości pro-zakrzepowe, co oznacza, że zwiększają zdolność krwi do krzepnięcia.

Podobne konsekwencje powoduje palenie papierosów – stanowi ono kolejny, niezależny czynnik sprzyjający powikłaniom zakrzepowym.

O ile oddziaływanie jednego czynnika nie jest tak groźne, o tyle dwa niezależne powodują już niebezpieczny dla zdrowia wzrost ryzyka groźnych, a nawet śmiertelnych powikłań. Zwiększone właściwości krzepnięcia krwi mogą skutkować wytworzeniem się zakrzepu, czyli zatkaniem naczynia krwionośnego lub, co gorsza, zatorowością.

Oderwany materiał zatorowy wędruje naczyniami krwionośnymi do ważnych dla życia narządów i może spowodować m.in.:

• udar mózgu,
• zawał serca,
• zator płucny.

Czytaj również: Ropień mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Tabletki antykoncepcyjne – jakie skutki uboczne wywołują?

Istnieją doniesienia o podwyższonym ryzyku zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet stosujących doustną antykoncepcję, jednak wiele osób tłumaczy tę zależność większą liczbą kontaktów seksualnych, partnerów seksualnych oraz, co za tym idzie, częstszymi infekcjami dróg rodnych u kobiet stosujących antykoncepcję.

Ponadto hormonalne środki antykoncepcyjne mogą powodować bóle głowy (zwłaszcza u kobiet, które wcześniej cierpiały na migreny), osłabienie libido, zmianę ilości wydzieliny w pochwie, rozdrażnienie i wahania nastroju, bóle piersi czy nudności.

W przypadku wystąpienia takich objawów można poprosić lekarza o dobór innego preparatu lub leku osłonowego bądź zrezygnować ze środków hormonalnych na rzecz np. prezerwatywy czy wkładki wewnątrzmacicznej.

Pamiętajmy także, aby natychmiast zgłosić się do lekarza, jeśli w czasie stosowania antykoncepcji wystąpią:

• bardzo silny (najsilniejszy w życiu) ból głowy,
• nagłe pogorszenie widzenia,
• silny ból brzucha,
• silny ból nogi w połączeniu z jej obrzękiem i zaczerwienieniem.

O czym jeszcze pamiętać, stosując tabletki antykoncepcyjne?

Kobieta stosująca antykoncepcję hormonalną powinna okresowo wykonywać badania kontrolne (w tym cytologię) oraz regularnie odwiedzać ginekologa.

Należy także pamiętać o tym, że alkohol, choroby przebiegające z wymiotami lub biegunką, czy też stosowanie jednocześnie innych leków – może zaburzać działanie tabletki antykoncepcyjnej. Metoda ta wymaga więc pewnego zdyscyplinowania od kobiety, szczególnie dotyczącego regularnego przyjmowania tabletek.

Osoby, które nie są w stanie stosować tych zasad, powinny zdecydować się na inną metodę antykoncepcji. Jeśli jednak wcześniej wykluczono potencjalne przeciwwskazania do stosowania tabletek czy plastrów oraz dobrano z pomocą lekarza najlepszy preparat – nie ma powodów, by obawiać się tej metody.

Niesie ona w takim przypadku wiele korzyści, takich jak regulacja cyklu miesiączkowego, zmniejszenie dolegliwości w okresie miesiączki, ograniczenie problemu nadmiernego owłosienia oraz, co najważniejsze, pozwala zaplanować ciążę we właściwym czasie.