Antykoncepcja awaryjna. Czy „tabletka po” jest bezpieczna?

Jak działa tabletka po stosunku?

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów preparatów przeznaczonych do antykoncepcji awaryjnej. Jakie jest działanie tabletki „dzień po”? Wszystkie z nich działają poprzez opóźnienie owulacji, co ma uniemożliwić spotkanie się plemników z komórką jajową. Plemniki mogą przeżyć do 48 godzin w drogach rodnych kobiety (według niektórych źródeł nawet i dłużej), natomiast komórka jajowa do 24 godzin.

Antykoncepcja tego typu nazywana jest również antykoncepcją postkoitalną i ma zapobiec niechcianej ciąży.

Innym mechanizmem działania „tabletek po” jest wpływ na endometrium, czyli błonę śluzową macicy. Pod wpływem zawartych w pigułkach środków hormonalnych, endometrium staje się cienkie, a implantacja (zagnieżdżenie) zarodka w takich warunkach jest utrudniona.

Tabletka „dzień po” a tabletka wczesnoporonna – czy to jest to samo?

Należy wyraźnie zaznaczyć, że pigułka awaryjna nie jest tym samym, co tabletka wczesnoporonna. Tabletka „dzień po” ma zapobiec owulacji i powstawaniu zarodka. Nie jest w stanie przerwać powstałej już ciąży. Natomiast tabletka wczesnoporonna to farmaceutyk podawany przez lekarza przy przeprowadzaniu aborcji farmakologicznej.

„Tabletka po”– jeszcze potrzebna recepta

Unia Europejska dopuściła do obrotu tabletki po bez recepty, które zawierają octan uliprystalu (EllaOne). Jedna tabletka, która zawiera 30 mg tego środka hormonalnego, przyjęta do 120 godzin po stosunku, zdecydowanie zmniejsza szanse (o ile nie umożliwia) na zajście w ciążę.

Octan ulipristalu jest selektywnym modulatorem receptora progesteronowego. Działa głównie na endometrium macicy, które staje się niekorzystnym środowiskiem dla zagnieżdżenia się zarodka. Do 2017 roku preparat ten dostępny był w Polsce bez recepty.

Po 2017 roku „tabletkę po” kupić można tylko na receptę. Receptę na antykoncepcję awaryjną wystawia każdy lekarz, nie tylko ginekolog, również na podstawie teleporady. Prawdopodobnie jednak już w pierwszym kwartale 2024 r., po zmianie prawa, „tabletka dzień po” będzie dostępna bez recepty dla osób, które skończyły 15 lat (poniżej tego wieku pigułki awaryjne wciąż będą sprzedawane na receptę).

Jaka jest skuteczność antykoncepcji awaryjnej?

„Tabletka po stosunku” – zastosowanie antykoncepcji awaryjnej i jej skuteczność

Czy „tabletki po ” są skuteczne w zapobieganiu ciąży? Skuteczność zapobiegania ciąży „tabletek dzień po” (Postinor Duo, Escapelle, EllaOne ) wynosi około 85-98%. Efekt jest większy w przypadku zażycia pigułki w pierwszej dobie po stosunku. W jednym z badań na grupie ponad 2 tysięcy kobiet, w ciążę zaszło mniej niż 2% z nich.

Kiedy trzeba przyjąć tabletkę po? Tabletkę po stosunku do 72 godzin po stosunku.

Czy tabletka po stosunku jest bezpieczna?

Czy „tabletka po” jest bezpieczna? Nie wykazano poważniejszych skutków jednorazowego przyjęcia antykoncepcji awaryjnej. Najczęstszymi dolegliwościami, zgłaszanymi przez kobiety, są bóle brzucha, nudności, rzadziej wymioty. Zaburzenia żołądkowo-jelitowe związane są z dużą dawką hormonów, ale samoistnie ustępują.

Do kilku miesięcy po zażyciu tabletki mogą utrzymywać się plamienia i nieregularne cykle miesiączkowe. Bardzo rzadko opisywano bóle głowy. Zarówno octan uliprystal, jak i lewonorgestrel, metabolizowane są przez wątrobę. Nie zaleca się ich przyjmowania w przypadku poważnych schorzeń wątroby, takich jak ostre zapalenie wątroby, cholestaza, kamica żółciowa, niewydolność wątroby. W związku z metabolizowaniem preparatów przez enzymy wątrobowe cytochromu P450, może dochodzić do interakcji z innymi lekami, również metabolizowanymi przez ten enzym. Dlatego jednoczesne stosowanie uliprystalu jak i lewonorgestrelu z poniższymi lekami może zmienić ich skuteczność:

• ryfampicyna,
• fenytoina,
• karbamazepina,
• preparaty dziurawca.

Tabletka po stosunku a ciąża

Do tej pory nie wykazano, aby przyjmowanie tabletki po stosunku niosło ze sobą ryzyko całkowitej niepłodności lub bezpłodności. Nie odnotowano przypadku, aby kobieta, która zastosowała tabletkę po, nie mogła zajść w ciążę.

Obserwując, jak hormony zawarte w pigułce, wpływają na układ rozrodczy kobiety, można stwierdzić, że nie zaburzają one trwale gospodarki hormonalnej. Efekt ich działania utrzymuje się jeden cykl, a całkowity powrót normalnych, owulacyjnych cykli, wraca po podobnym czasie, jak po stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych. Jest to więc średnio do 6 miesięcy po ich ostawieniu. Dzieje się tak w przypadku, gdy kobieta stosuje ten rodzaj antykoncepcji faktycznie jednorazowo, w sytuacji gdy inne metody zawiodą. Bezmyślne jej przyjmowanie z pewnością może na dłużej rozregulować gospodarkę hormonalną kobiety, dlatego nie zaleca się jej nadużywania. W żadnym wypadku „tabletki dzień po” nie mogą być używane jako tabletki antykoncepcyjne. Nie chronią też przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Przed przyjęciem antykoncepcji awaryjnej trzeba upewnić się, czy nie jest się w ciąży. Lewonorgestrel oraz środki antykoncepcyjne, przyjęte jednorazowo, nie mają negatywnego wpływu na rozwijający się płód, natomiast wykazano embriotoksyczny wpływ octanu uliprystalu.